Mart ayı  dert ayı. Vergi ayı. Hava şartlarında da her ne kadar eskiler ‘ Mart kapıdan baktırır. Baltayı küreği yaktırır’ demiş olsa da 20 derece sıcaklığı görünce eski kışlar mazide kaldı diye düşünüyoruz artık.

Mart ayı içinde 2 Nisan 2025 tarihine kadar Gelir vergisi ve Gayrimenkul menkul sermaye beyannameleri verilecek.

  Beyanname verilmezse canınız yanacak bilesiniz…

Bir iki uyarıcı bilgiler verdikten sonra bazı analizleri yapalım.

Mesken Kira Geliri 2024 senesinde yıllık 33 bin lirayı geçenler kira beyannamesi vermek zorunda.

Beyanname veren malsahibi indirim ve ıstınsa hesaplarında sonra elde ettiği 12 aylık kira bedelinin yaklaşık bir aylığını vergi olarak ödüyor.

İnternet aracılığı ile hazır beyan sisteminden veilen bu beyannamede çıkan vergi ise Mart ve Temmuz sonunda ödeniyor.

İşyeri kira gelirinde ise 230 bin lira geçmesi gerekiyor.

Gayrimenkulden herhangi bir kira geliri elde edilmemesi ya da 33 bin liralık istisna tutarının altında gelir elde edilmesi halinde; beyanname vermeme gerekçesi istenmesi halinde bir dilekçe ile vergi dairesine bildirilebiliyor.

 Dilekçenin hazirbeyan.gib.gov.tr adresinden Hazır Beyan Sistemine giriş yaparak “İşlemlerim/İstisna Dilekçesi Vermek İstiyorum” menüsü aracılığıyla da verilmesi mümkün.

33 bin lirayı aşkın mesken kira geliri olmasına rağmen ‘Aman devlet beni mi bulacak boş ver’ diyecek olanlar.

Böyle yaparsanız canınız fena yanacak.

Özellikle bankalardan döküm alınıyor. Kira olarak yazmamış olsa da her ayın 15 ve 20 si ila yine ayın  ilk günlerinde  aynı kişiye aynı şahıstan her ay ödeme olanlar  hemen bu ödemelerin kira yazmamış olmasına karşın yine de .’Gel izah ediniz bu ödemeleri’ şeklinde. Çağrılacak.

Tüm vergi ekipleri de şimdilerde sahada bu çalışmayı yapmaya başladı ve devam edecekler. Bilginiz olsun.

Peki kiranın vergisi ne kadar oluyor?

Böylesi bir durumda kaba bir hesap yapalım:

Aylık 20 bin lira kira alan Fehmi abi senede aldığı 240 bin liraya süresinde beyanname verirse indirim ve istisna hakkından da yararlanır ve 20 bin lira civarında vergi öder.

Yok eğer aman sende der kulağının üstüne yatarsa cezalarıyla birlikte 20 bin lira yerine 50 bin lirayı geçen bir ödemesi olur.

  Yüzde 40 lara varan kaçak var

Doğrusu bu beyanname işini mükellefin kendi isteğine bırakırsanız kaçak ve kayıt dışı çok oluyor. Olmaya da devam edecek gibi.

Öyle gündelik hayatta görüyoruz. Şuhut İlçesinde Şuhut Belediyesine ait bir işyeri aylık ihale ile 65 bin liraya kiraya verildi Mart/ 2025 senesinde.

Hemen çevresindeki işyerlerine bakın gösterilen kirası ne kadar?

İşte burada emsal bedel devreye girmesi lazım.Bir çok yerde bankaya düşük kira ödenip kalaı elden tahsilatı yapılıyor bunu bilmeyende yok. İşyeri olursa yüzde 20 stopaj ödemesi var. Veya yüzde 20 KDV.Bu vergilerde mal sahibinden çıkmaz kiracıdan çıkar.Böyle olunda 2 tarafta rızaen el ele kol kola kayıt dışına gidiveriyor.

Çok kötü bir tablo ki ülkemizde kayıt dışı gelir yüzde 30’ları aşıyor. Mesken kiralarına oranladığımızda bunu her üç mal sahibinden ikisi beyanname veriyor. Birisi ise Vergi Dairesinin yolunu bile bilmiyor.

Çözüm ne bu kaçak nasıl önlenir?

Bence önce yüzde 20 gibi olan oranları düşürmek lazım. Hem KDV hem stopajdan. Çünkü bu ilave vergi parası da kiracıların kasalarından ceplerinden çıkıyor.Mal sahibi de bu kiracının ödediği stopajı kendi yatırmış gibi Yıllık Gelir Vergisinden düşüyor.Böyle anlamsız bir uygulama var.

O yüzden kesinti ve KDV oranı özellikle kiradan hemen düşmeli. Tüm mesken ve işyerleri kayıt altına alınmalı belediye Vergi Dairesince. Çünkü birçok ilçede de ev var ama ruhsatlı değil arsa görünüyor. Bir tarama yapılarak buralar kayıt altına alınır. Bu konuda muhtarlar Emlakçılar belediyeler işbirliği halinde olması lazım.

Kiracıya ödediğin kiranın sene sonunda yüzde 10 iade yapacağız.Ki seneler önce fiş ve fatura toplanmasına katkı sağlamak adına vergi iadesi çıkmıştı.Buna benzer bir uygulama olursa kiracıyı kayıt altına alırsın.

Mal sahibine ise aynı Motorlu taşıtlar Vergisinde olduğu gibi. Binanın mevkii yaşı yapının durumu ve benzeri kademeler getirip bina sahibinden beyan falan istemeden direk ister düşük ister yüksek al . İsterse boş dursun işyeri veya konut senin yıllık bu gayrimenkul sahibi olmandan dolayı yıllık 10 bin liradan başlayıp kademe kademe artarak standart bir ödeme .

Böylece mal sahibi de kayıt içine alınır.Burada bir çok işyeri de sayısı 850 binleri bulan basit usul mükellef ise kiranın gerçek değeri görmesiyle gerçek usule geçer.

Bu yüzden tekrar hatırlatma yapalım.2024 senesinde 33 bin lirayı geçen kira geliri varsa mutlak beyan ediniz.

  Rekortmenler arasında bile uçurum var

Bu uyarıyı defalarca yaptıktan sonra kira konusuna noktayı koyalım.Ama vergi ile devam edelim yazımıza.

Şubat ayının son haftası ve Mart ayının ilk günlerinin kapsayan vergi haftası aşamasında ilimizde göreve yeni başlayan Defterdar İbrahim Gündüz ekip arkadaşları ile Başta Vali Kübra Güran Yiğitbaşı olmak üzere birçok ilgili kurum ve kuruluşu ziyaret etti. İldeki vergi rekortmenleri de plaket sundu.

Ülkemizde 2 milyon 700 bine yakın Gelir Vergisi yine 2 milyon 700 bini geçen GSİ (Kira) ve 850 bin basit usul yanı sıra 1 milyon 200 bin kurumlar vergisi mükellefi yer alıyor.

Yaklaşık 120 bin Mali Müşavir ise bu mükelleflere hizmet veriyor. Mali Müşavirlerin yüzde 25 civarının da kadın olduğunun altını çizelim.

Afyonkarahisar da ise 341 kendi işyerinde 274 ise özel firmalarda çalışan olmak üzere 600 geçen Mali Müşavirin olduğunu da hatırlatıp asıl konumuza dönelim.

Afyonkarahisar da Gelir de ilk 5 şöyle

Şuayp Demirel 45 milyon-Veli Çakmak 37 milyon-Feride Kırlıoğlu 17 milyon Mustafa Coşkun 8 milyon ve S.Öztaylan 5 milyon.Sonraki sıralarda rakamlar iyice aşağı iniyor.

Buradaki durum şu iki-üç ve 4. Sıradaki GSİ (Kira)gelirinden listeye giriyor.Birinci ile beşinci arasındaki vergi farkı ise tam 9 katı.

Kurumlara baktığımızda ise Kırlıoğlu 93 milyon. Çakmak 48 milyon.HBB 38 milyon Ş.Demirel 31 milyon. Sayın 30 milyon vergi ödedi.

Kurumlarda ise ilk sıra ile 5 sıra arasında 3 kat fark var.

Demem o ki

Rekortmenler listesinin ilk 100 e baktığımda farzet ki 200 milyon lira ödenen vergiyi sadece 8-10 firma veya şahıs yarısını ödüyor.Kalan yarısı ise 90 firma ve şahısa ait.

Yan gelirde olduğu gibi vergide de makas arası o kadar açık ki.Bunu bu listeleri analiz ettiğimizde görüyoruz.

Şimdi son bir konuyu paylaşıp noktayı koyalım.Çok uzattık ama konu vergi olunca net ve anlaşılır olmalı.

İstihdam yaratanlara da ödül

Bu rekortmenlere birde ödedikleri vergiler ile bakmanın ötesinde İstihdam etiği personel ve onlara ödediği ücretler açısından da sıralama yapılırsa o firmalarda onero edilmiş olur.

Bu konuda SGK bir çalışma yapabilir.

Afyonda bir firma var.300 e yakın personel var. Ama çalışan bir personel 10 asgari ücretlinin aldığı ücreti alıyor.Hadi adını da verelim.Doktor çalıştıran Park Hayat.

Diğer şyerleri de istihdama katkı sağlamağa devam ediyor.

Bunların da kamuoyunda paylaşılması lazım.

Ödediğiniz her kuruş verginin tüyü bitmedik yetimin hakkı gibi koruyup gözeten yöneticilerimizin olduğu kayıt dışının azaldığı herkesin hakkaniyetli bir şekilde bir vatandaşlık görevi olan vergi ödemeyi yerine getireceği umuduyla mutlu ve aydınlık yarınlar diliyorum….